Ons eigenste monument

Onze brievenbus, Goedendaglaan 69, 8500 Kortrijk. Een beetje (erg, maar gewild) kitcherig, maar toch een blikvanger in de straat.

Op het groene plaatje boven de gleuf staat:

Inge Deconinck

Marc Lemaitre

Folke en Febe.

Zoon Folke is inmiddels het huis uit en woont in Gent bij Liesbeth. Op 16 februari 2007 kwam Lars het gezinnetje versterken. Dochter Febe iheeft zich intussen na haar universitaire studies ook weer verkast naar Gent.

De brievenbus trok in de zomer van 2005 honderden nieuwsgierigen. Het 'monument' (ahum) stond gefotografeerd tussen andere Kortrijkse bezienswaardigheden in het deelnemingsformulier van de zomerzoektocht van De Krant van West-Vlaanderen.

Marc Lemaitre

neemt je mee naar onvermoede plekjes in Kortrijk.

Georganiseerde fietstochten

Terra Mobile laat je de streek verkennen op de fiets. Klik op onderstaande foto.

De officiële lijst van het gekende toeristische patrimonium van

«  ZONDAG 16 APRIL 2006: een indrukwekkend artificieel landschap | Homepage | ZONDAG 30 APRIL 2006: de goedkoopste Goedkope Woningen »

23-04-06

ZONDAG 23 april 2006: een pad van 137 jaar weer open

In 1869 werd de treinverbinding Kortrijk-Ronse in gebruik genomen. Gisteren werd op de berm van de al lang afgeschafte spoorweg een zalig fietspad geopend. Morgen lees je het in de krant; vandaag geef ik jullie al de primeur. Als onvermoed hoekje van Kortrijk kan het tellen. Het heeft 137 jaar geduurd eer er voetgangers en fietsers op toegelaten werden. Het pad brengt je recht naar de buiten. Weg en weer 9 km, goed voor een fikse wandeling of een pittig fietstochtje voorbij allerlei verrassingen.

137 jaar

Op 1 juni 1869 werd de spoorweg Kortrijk-Amougies (en later Ronse), lijn 83, geopend door de private spoorwegmaatschappij "Braine-le-Comte à Courtrai". Dat was precies 30 jaar na de eerste spoorverbinding vanuit Kortrijk: de lijn Gent-Kortrijk, een van de eerste spoorwegen van ons land - het lint werd doorgeknipt door koning Leopold I in hoogsteigen persoon. De rechtstreekse verbinding met Brussel dateert pas van 1868 en was eerst ontworpen als een heel secundair lijntje: Denderleeuw-Zandberg, lijn 89.

 
De spoorweg waar het hier over gaat, moest mijnwerkers vervoeren uit onze streek naar de Waalse steenkoolbekkens en seizoenarbeiders naar Frankrijk. Over dezelfde weg werden steenkool en graan aangevoerd tot in de kleinste dorpen van het Kortrijkse. In die jaren was de verbinding naar Wallonië economisch van groter belang dan die met Brussel. De lijn, tussen Kortrijk en Ronse 28,7 kilometer lang, werd genationaliseerd in 1872. De doortrekking van de lijn naar Braine-le-Comte (lijn 87) werd pas in 1882 uitgevoerd door de Belgische staat.
 
Intussen is onze Westerse economie al lang een petroleumeconomie geworden in plaats van een steenkooleconomie. De betrekkingen tussen Kortrijk en Ronse, en meer nog die met Wallonië, zijn hoogstens nog toeristisch. De tijd dat ganse generaties mannen en jongens uit onze streek hun gezondheid gingen ondermijnen in de steenkoolputten, is definitief voorbij.
 
De spoorweg van Kortrijk naar Ronse en verderop werd dan ook opgedoekt in verschillende bewegingen. Op 2 augustus 1959 werd het reizigersverkeer opgeheven op het stuk tussen Avelgem en Ronse. Op 20 maart 1960 volgde het stuk tussen Avelgem en Kortrijk. Er bleef goederenverkeer tot 1966 tussen Kortrijk en Zwevegem-Knokke, en zelfs tot 1991 tussen Kortrijk en de Bekaertfabriek in Zwevegem. In de periode 1962-1968 werden de sporen opgebroken voorbij Zwevegem. Op de spoorberm van Zwevegem naar Kortrijk bleven de sporen liggen tot september 2003.
Het tracé van de vroegere spoorweg ligt nog bijna overal vrij, behalve in Amougies waar hij bebouwd is met silo's. Verdwenen zijn de bruggen over de vaart Kortrijk-Bossuit en over de Schelde. Een ander obstakel zijn de terreinen van staaldraadproducent Bekaert in Zwevegem waar de spoorweg is afgesloten met ... staaldraad. De Provincie West-Vlaanderen is aan het onderhandelen met het wereldconcern om de strook opnieuw te openen.
 
Het Guldenspoorpad bis
 
De Provincie West-Vlaanderen beschouwt het tot zijn opdracht om de kustprovincie te voorzien van een breedmazig net van fietspaden. De afgedankte spoorweg Kortrijk-Ronse kon dan ook aan haar aandacht niet ontsnappen. Eerder al werden met provinciale middelen fiets-, wandel- en ruiterspaden aangelegd op de bedding van lijn 83 voorbij Zwevegem en van de vroegere aftakking van Avelgem naar Herseaux (lijn 85, het Trimardpad, zo genoemd naar de seizoenarbeiders van weleer).
 
Sinds 2004 huurt de Provincie ook het stuk Kortrijk-Zwevegem van de Belgische Spoorwegen. De NMBS is bijna nooit te vinden voor een verkoop; wie weet of de omstandigheden in de toekomst niet zo veranderen dat er weer vraag komt naar spoorverbindingen.
 
Maar als langdurige huurderkan kan de provincie net zo goed paden aanleggen. Daartoe werd contact gelegd met de gemeentebesturen van Kortrijk, Harelbeke en Zwevegem, de gemeenten waarop lijn 83 loopt. De provincie betaalt het eigenlijke pad. De gemeentebesturen investeren in de op- en afritten en in de verlichting van het fiets- en wandelpad.
 
Bij de aanleg is gekozen voor verantwoorde materialen. Zo is de padbedekking uitgevoerd in waterdoorlatend eco-asfalt, bestaande uit gerecycleerd afval van wegenwerken dat gemengd is met verse bitumen. Het milieuvriendelijke materiaal is gekleurd met o.m. zand om nog beter te passen in het landschap.
Het nieuwe pad loopt in Zwevegem, zoals al gezegd, dood op de Ursusstaaldraad van de omheining van de firma Bekaert. In Kortrijk sluit het pad aan op het stedelijke fietsroutenetwerk, meer bepaald op het Guldenspoorpad dat naast de spoorweg, door het stadscentrum, tot in Marke loopt. Op de openingsplechtigheid wees provinciaal gedeputeerde Patrick Van Gheluwe, sp.a, erop dat het nieuwe pad niet alleen een recreatieve functie heeft: "Het pad biedt ook een comfortabel en veilig alternatief voor het woon-werk- en woon-schoolverkeer tussen Kortrijk en Zwevegem".
 
Verrassend parcours
 
We rijden het pad op aan de splitsing tussen de vroegere spoorweg naar Ronse en de spoorweg naar Gent en Brussel (die wat verder splitst ter hoogte van de Venning - in spoorwegjargon 'Zandberg'). Het pad start op de berm aan het Gebroeders Van Raemdonckpark. Die ophoging is nog niet zo oud; ze dateert van 1963.
 
Bij de aanleg van die berm ging de NMBS over tot de inkokering van de Klakkaerdsbeek, een waterloop die enorm vervuild was door de stinkende lozingen van een vleesafvalverwerker in de Beekstraat. Stroomopwaarts werd de beek overwelfd door de stad die daar de appartementsgebouwen en de wijk Driehofsteden liet opbouwen. De lagergelegen delen van het zompige gebied werden aangelegd als park met een grote vijver.
 
In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk wordt het idee gelanceerd om de berm af te graven en op die manier ook de wijk aan de overkant van de berm te laten genieten van al dat groen. Ik denk niet dat dit idee veel kans maakt nu op de berm dat schitterende fietspad ligt.
Kortrijks schepen van Openbare Werken Guy Leleu, CD&V, is terecht fier op de inrit van het fietspad, een realisatie van Stad Kortrijk. Er is gebruik gemaakt van dezelfde rode betonklinkers waarmee overal in de stad fietspaden worden gemarkeerd. Met duurzaam hout is in de helling ook een smaakvol brugje verwerkt. Alleen op Kortrijks grondgebied is het pad voorzien van aangepaste verlichting.
 
Ondanks de aanleg van het fietspad blijft de dicht begroeide berm een groen lint dat de natuur tot diep in de stad brengt. Na de gewezen spoorwegbrug over de Vredelaan rijdt je tussen de sociale woonwijk Nieuw Kortrijk (ook Korea genoemd) en de voetbalvelden van SV Kortrijk (1e Provinciale). Voordat je onder de Kortrijkse ring R8 rijdt, vang je aan de linkerkant nog een glimp op van de Natuurtuin Gilbert Desloovere, een initiatief van buurtbewoners gesteund door Natuurpunt.

De door bomen en struiken overwoekerde tunnel onder de R8 is buitenmaats voor het bescheiden fietspad. Misschien daardoor is het een plaats met magische kwaliteiten. De rijen zuilen waartussen je rijdt geven de constructie de allures van een tempel. En op het einde van de onderdoorgang lonkt het helle licht van het open landschap; het is als het ware een vergeten poort van de stad.

 
Na enkele pedaaltrappen doorkruis je het domein van Koramic, een van de pannenfabrieken van Kortrijk, waarvan de droogloodsen en de stookplaats aan je linkerkant beschermd zijn. Het valt op hoe drastisch het verval aan het toeslaan is op dat beschermde maar niet gerenoveerde monument.

Ter hoogte van de pannenfabriek staat een blauw stationsopschrift opgesteld in typische NMBS-letters. Daar was inderdaad ooit de stopplaats 'Luypaertbrug', maar wat je ziet is een artistieke reconstructie van Denis Dujardin. Toen de kunstenaar het bord plaatste in 2002 lagen de sporen er nog en dachten veel mensen dat de spoorweg opnieuw ging geopend worden.

Het spoor zelf wordt in herinnering gebracht in de wegverharding bij de kruising van de Luipaardstraat. Het twee parallelle strepen in zwarte klinkers voor de sporen en afwisselend gele en roze betonstenen voor de treinbiels is het vroegere spoor er mozaïekgewijs uitgebeeld.

Wat verder rij je het grondgebied van Harelbeke binnen. Rechts zie je tot tegen de berm van de opgehoogde E17 landbouwgebied, maar dat blijft niet zo: er komt een 'hoogwaardig' industriegebied (Deltapark). Links zie je de gebouwen van de firma Buysmetal. Het eerste complex, in onopgesmukt beton, won ooit een Europese architectuurwedstrijd van de betonfederatie. De helblauwe loodsen erachter concurreren op zonnedagen op een afschuwelijke manier met de open hemel.

De tunnel onder de E17 is niet zo curieus als die onder de Ring. Erachter ligt het open landbouwlandschap dat Zwevegem van Kortrijk scheidt. Echter: ook niet meer voor lang, want er komt ook daar een bedrijvenzone. Ergens halverwege moet je plots een ontsluitingsweg kruisen. Het is het enige gevaarlijke punt van het fietspad. Een oplossing vinden is niet gemakkelijk. Een tunnel onder de weg is moeilijk omdat het grondwater er constant heel hoog staat.

Verderop ontdek je een tot dusver geheime achterkant van Zwevegem. Het is een heel groene achterkant hoewel je heel wat bedrijfsgebouwen tegenkomt. Geert Callens van de fietsgidsen van Terra Mobile heeft daar een uitleg voor. Bij de aanleg van de spoorweg planten de boeren doornige hagen langs de spoorweg om te beletten dat hun koeien op de sporen gingen lopen. Op dat moment was Leon Leander Bekaert nog niet op het idee gekomen om de oudjes van het bejaardengesticht van Zwevegem aan het werk te zetten met de productie van prikkeldraad - zo startte het latere Bekaertconcern.

Aan de Deerlijkstraat in Zwevegem loopt het fietspad dood op de afspanning van diezelfde NV Bekaert. Het vroegere parcours van de spoorweg ligt achter die omheiding evenwel nog vrij.

 
Even omrijden en in de Otegemsestraat vind je de vroegere spoorwegbedding terug. Aan de overkant van de straat lag vroeger het stationnetje van de draadtrekkersgemeente. De site is heraangelegd met respect voor de vroegere functie. Je ziet er nog beide perronetjes, de laadkoer en verschillende gebouwen van de spoorweg. Vandaar kun je weer voort op de fiets over de spoorbedding.

Een nabijgelegen café koos als naam 'Traverke', herinnerend aan de vroegere spoorwegovergang.

Tijd om rechtsomkeer te maken. Je rijdt pal westwaarts. Als je dat 's avonds doet, wapen je dan met een zonnebril: je hebt ononderbroken de ondergaande zon in je gezicht. Dat is natuurlijk ook een fijne manier om een gezond kleurtje te krijgen.

 
en: http://users.skynet.be/korm/pages/korm_inleiding.htm, een site die een plan ontwikkelt om de oude spoorweg Kortrijk-Ronse opnieuw in gebruik te nemen met lichte treintoestellen. Wie weet dat het er ooit nog van komt. Door de aanleg van het fietspad wordt het traject in elk geval bewaard; de sporen kunnen vlug opnieuw gelegd worden.

12:15 Gepost door Marc Lemaitre | Permalink | Commentaren (1) |  Facebook |

Commentaren

spoorlijn 83 was op zondag toeristische lijn De spoorlijn naar Ronse werd niet alleen gebruikt voor kolen en vlaamse mijnwerkers, op zondag werd ze intens gebruikt voor uitstapjes naar de Kluisberg, men gebruikte daarvoor het station van Orroir aan de Waalse kant van de berg. Ik hoorde dit verhaal van mijn vader, blijkbaar gingen de vlamingen daar graag uit de bol want het verhaal eidigde met:" gelukkig was het bergaf als we weer naar de trein moesten". De Kluisberg was reeds voor 1900 een zeer mondain vakantie- en ontspanningsoord met hotels, restaurants en vooral danszalen. Een heidense plek...In lokale katholieke gazetten werd daar sterk tegen geageerd. Ik heb een mooi voorbeeld van een artikel met de tiitel:"Den Kluisberg. Den Driftberg". Ook de uitbouw van St.Arnolduspark in Tiegem kaderde in het katholieke tegenoffensief. Streuvels heeft het in zijn autobiografisch werk een aantal keren over uitstapjes naar de Kluisberg, het moet er echt enorm druk geweest zijn op zomerse zondagen. Op Tiegemberg is het weer stil geworden, de Kluisberg blijft aantrekken maar heden meer voor een boswandeling met achteraf een goeie pint of een pannekoek/ ijscoupe . Je kan er ook nog altijd een aantal typische gebouwen bewonderen uit de glorieperiode van de jaren 1900.

Gepost door: geert callens | 03-05-06

De commentaren zijn gesloten.